به گزارش تابناک کهگیلویه و بویراحمد، فرامرز پژوه فعال سیاسی، اجتماعی و کارشناس حوزه نفت و‌گاز طی یادداشتی به بودجه آموزش و پرورش و اهمیت آموزش و پرورش در پیشرفت و توسعه کشور و ضرورت اختصاص بودجه در شأن و منزلت این سازمان پرداخت.
بودجه آموزش و پرورش در هر کشور نشان دهنده اهمیتی است که دولت و سیاست مردان به بخش آموزش و تربیت می دهند، در بسیاری از کشورهایپیشرفته جهان این بودجه درصد قابل توجهی از درآمد های ملی (تولید ناخالص ملی) می باشد. ثروت ملي و سرمايه اختصاص يافته به آموزش، شاخص هاي شناخته شده هزينه‌هاي آموزش و پرورش در كشورهاست. با بررسی‌های انجام شده امروزه کمتر کشوری پیدا می شود که به عدالت آموزشی و تربیتی توجه نداشته‌باشد و به هزینه‌های آموزش به‌عنوان مخارج اضافی بنگرد. متاسفانه در کشور ایران آموزش و پرورش در زمره ی ( دستگاه های مصرفی و هزینه بر) طبقه بندی می شود و آموزش از اولویت‌های مسئولان و سیاست گزاران کشور خارج و کم اهمیت شده است. عدم افزایش مطابق تورم و کسری بودجه جز ویژگی های ثابت و پایدار بودجه آموزش و پرورش در چند دهه اخیر در ایران بوده است. افزایش‌های سالیانه بودجۀ آموزش و پرورش طی سالیان اخیر فقط در حد افزایش حقوق کارکنان و در بهترین حالت جبران کسری‌ها و بدهی‌هایسال‌های قبل بوده و درنتیجه، بودجه برای کارهای اساسی و تحول در نظام آموزشی باقی نمانده است. تقریب به 96 درصد بودجه آموزش و پرورش کشور صرف پرداخت حقوق شاغلان آموزش و پرورش (اعم از آموزگاران و کارکنان اداری) و هزینه‌های جاری میشود و امور توسعه‌ای و کیفیتقریباً به حالت تعطیلی و تعلیق درآمده است. آمار‌ها نشان می‌دهد دولت بطور میانگین یک سی‌ام (3 درصد) کشورهای دنیا بودجه به آموزش و پرورش اختصاص می دهد در حالی که خانواده‌ها بطور متوسط ۵/۲ برابر میانگین جهانی خرج آموزش و پرورش می‌نمایند. میانگین نسبت هزینه‌های آموزشی به تولید ناخالص ملی از حدود شش (۶) درصد در سال‌هاینخست انقلاب سال 1357 به حدود سه و نیم (۳.۵) درصد در دو دهه اخیر به دو (2) درصد و در پنج سال اخیر به یک (1) درصد رسیده است. میزان بودجه اختصاص یافته به آموزش و پرورش در شکل 1 نشان داده شده است.
شکل 1: بودجه اختصاص یافته به آموزش و پرورش در 5 سال اخیر (هزار میلیارد ریال)
آموزش و پرورش صحیح، نقشی بنیادین و تعیین‌کننده در رشد و شکوفایی اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی جامعه دارد. اهمیت این امر به قدری است که می‌توان گفت بدون یک سیستم آموزشی کارآمد و موثر، هیچ جامعۀ پیشرفته و پایداری نمی‌تواند شکل بگیرد. در اینجا به برخیاز تأثیرات مهم آموزش صحیح در حوزه‌های مختلف می‌پردازیم.
1- رشد اقتصادی:
افزایش بهره‌وری: یکی از دستاوردهای اصلی آموزش صحیح،افزایش مهارت‌ها و توانمندی‌های افراد است که به نوبه خود منجر به افزایش بهره‌وری در نیروی کار میشود. متاسفانه بهره‌وری و راندمان پائین در کل سیستم ادرای نهادها و سازمان‌های کشور مشاهده میشود که سالانه بالغ صدها هزار میلیارد تومان از بودجه کشور و بیت المال را هدر می دهد.
نوآوری و کارآفرینی و کاهش بیکاری: آموزش مؤثر افراد را ترغیببه تفکر خلاق و نوآورانه می‌کند، که این می‌تواند منجر به پدید آمدن ایده‌های جدید و شکل‌گیری کسب و کارهای نوپا شود. سیستم آموزشیکارآمد باعث تجهیز افراد به مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار میشود،که این موجب کاهش بیکاری و افزایش سطح اشتغال می‌گردد. متاسفانه آموزش و پرورش ناصحیح در کشور باعث سرکوب نوآوری و کارآفرینی و خودباوری در مردم کشور شده، که این موضوع باعث خروج صدها میلیاردها دلار از سرمایه های ارزی، از دست رفتن میلیون ها فرصت شغلی و همچنینخروج سرمایه انسانی (غیر قابل ارزش گذاری) از کشور شده است.
2- توسعه فرهنگی:
آموزش صحیح به افراد کمک می‌کند تا آگاهی و شناخت بیشتری از فرهنگ‌ها و تاریخ خود و سایر جوامع به دست آورند. سیستم آموزشیمی‌تواند ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی را تقویت کرده و به حفظ و ترویجهویت ملی و فرهنگی کمک کند. همچنین افراد آموزش‌دیده تواناییبیشتری برای تعامل و گفتگو در محیط‌های چند فرهنگی دارند که اینمی‌تواند به تقویت همزیستی مسالمت‌آمیز بین‌المللی کمک کند.
سیستم آموزشی می‌تواند به فرهنگ مصرف بهینه (صرفه جویی در مصرف و جلوگیری از هدر رفت مواد غذایی، آب، انرژی و غیره)، فرهنگ حفاظت از محیط زیست (جنگل ها و مراتع)، فرهنگ حفاظت از منابع زیر زمینی، فرهنگ استفاده صحیح از اموال دولتی و ملی، و فرهنگ حفاظت از آثار باستانی و تاریخی کمک شایانی نماید.
بعنوان نمونه، هر ساله ضایعات مواد غذایی در ایران معادل ٣۵میلیون تن با ارزش تقریبی ۱۵میلیارد دلار، معادل ارزش واردات محصولات غذایی به کشور است، گزارش می شود. این آمارنشان‌دهنده عدم داشتن فرهنگ مناسب در مصرف مواد غذایی در ایران استکه با آموزش صحیح می توان نسبت به کاهش ضایعات مواد غذایی وجلوگیری از هدر رفت سرمایه‌های ملی اقدام کرد. از دیگر مسائل و مشکلات کشور قاچاق کالا به کشور می باشد که سالانه بالغ بر 20 میلیارد دلار خسارت به کشور وارد می‌نماید این به معنای از دست رفتن بیش از 2 میلیون فرصت شغلی در کشور است.
فقط با مقایسه ارزش ضایعات مواد غذایی با بودجه 4 میلیارد دلاری آموزش و پرورش کشور، می‌توان به وضوح متوجه ارزش سرمایه‌گذاری در بخش آموزش و پرورش کشور را درک کرد. آموزش صحیح و کارآمد نه‌تنها می‌تواند به رفع معظلات اجتماعی و اقتصادی کمک کند، بلکه می‌تواند زمیه‌ساز توسعه پایدار و پیشرفت جامعه نیز باشد.
3- مسائل اجتماعی:
کاهش نابرابری‌ها: آموزش صحیح می‌تواند فرصت‌های برابر برای تمامیاقشار جامعه فراهم کند و به کاهش نابرابری‌ها در دسترسی به امکانات و منابع کمک نماید.
افزایش مسئولیت‌پذیری اجتماعی: آموزش صحیح باعث افزایشسطح دانش و آگاهی افراد نسبت به مسائل اجتماعی و مسئولیت‌هایشانمی‌شود.
ارتقای بهداشت و سلامت: آموزش به افراد کمک می‌کند تا درک بهتری از مسائل بهداشتی و سلامتی داشته باشند که این می‌تواند به کاهش نرخ بیماری‌ها، کاهش اعتیاد و افزایش سطح بهداشت جامعه بینجامد.
کشورهای سنگاپور و کره‌جنوبی با ایجاد یک نظام آموزش شایسته سالار و اهمیت به نظام آموزش پرورش، خود را تبدیل به یک قدرت اقتصادی در کل جهان نموند. کشور سنگاپور در سال 1965 بعنوان یک جزیره فقیر‌نشن با آمار بالای بیسوادی، با اختصاص ۲۸ الی ۳۰ درصد از بودجه عمومی برایمخارج آموزش، توانست به یکی از قطب‌های اقتصادی جهان تبدیل شود. همچنین کشور کره‌جنوبی نیز با سرمایه‌گذاری گسترده در سیستم آموزشی و تاکید بر مهارت‌های علمی و فناوری، موفق شد از یک کشور وابسته تولید محصولات کشاورزی به یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان صنعتی جهان تبدیل شود. هر دو کشور نشان داده اند که سرمایه گذاری در آموزش می تواند مسیر توسعه اقتصادی و اجتماعی را هموار کند. جدول ذیل مقایسه آماری سرانه دانش آموزان و حقوق معلمان را بین سه کشور ایران، سنگاپور و کره‌جنوبی را نشان می دهد. خاطرنشان می شود بطور معمول، آموزش و پرورش با کسری 30 درصدی در بودجه مواجه می گردد که این موضوع نشان می دهد سرانه سالانه دانش آموزی در ایران بسیار پائین تر از عدد ذکر شده در جدول 2 میباشد.
جدول 2: مقایسه سرانه آموزشی کشور ایران با دو کشور کره جنوبی و سنگاپور
برای بررسی بیشتر، بودجه آموزش و پرورش کشور در مقایسه با کشور کره جنوبی در پنج سال اخیر براساس درصد تولید ناخالص داخلی هر کشور مورد بررسی قرار گرفته است (جدول 3).
جدول 3: مقایسه درصد بودجه اختصاص یافته براساس شاخص تولید ناخالص ملی (GDP) دو کشور ایران و کره‌جنوبی
این مقایسه آماری نشان دهنده اهمیت سرمایه گذاری در نظام آموزشی و توجه به وضعیت معلمان به عنوان ستون‌های اصلی این نظام است. کشور ایران می تواند با بهره‌گیری از تجبریات موفق این کشورها و افزایش بودجه و توجه به آموزش، مسیر توسعه و پیشرفت‌های بیشتر را تضمین کند.
نتیجه‌گیری:
سرمایه‌گذاری در سیستم آموزش و پرورش به عنوان یکی از مهم‌ترینارکان توسعه و پیشرفت جامعه، ضروری و غیرقابل جایگزین است. بدون یک سیستم آموزشی کارآمد، نمی‌توان به توسعه پایدار در زمینه‌هایاقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دست یافت. چنین سرمایه‌گذاری، در واقع سرمایه‌گذاری برای آینده روشن‌تر و موفق‌تر جامعه است.
یکی از راه‌های نجات کشور و همچنین بهبود وضعیت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، افزایش بودجه این نهاد بصورت تدریجی است. اختصاص حداقل 4 الی 10 درصد از تولید ناخالص ملی به آموزش و پرورش می‌تواند نقش مهمی در رفع مشکلات و تقویت پایه‌های جامعه داشته باشد. این اقدام نه تنها به بهبود کیفیت آموزشی کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز تربیت نسلی توانمد و آینده‌نگر خواهد بود که قادر به پاسخگویی به چالش‌های پیش‌رو خواهد شد.