«ساشا ریاحی مقدم» مشاور پژوهشی مدیر کل میراث فرهنگی استان با بیان این که ایستگاه كاروانی سریزد، اولین منزلگاه راه باستانی یزد به سمت كرمان است، اظهار میکند: در گذشتههاي دور، قافلهها و كاروانهايي كه به سمت كرمان در حركت بودند، پس از توقف در یزد به سمت فهرچ حركت ميكردند و بعد از عبور از روستای هرفته در مجموعه كاروانی روستای سریزد كه اولین منزلگاه راه باستانی یزد به كرمان بود، اقامت و استراحت میكردند.
وی اضافه میکند: منزلگاههای بعدی از روستاي سریزد تا كرمان در محدودهي استان يزد نیز به ترتیب كاروانسرای زینالدین، كاروانسرای كرمانشاهان و كاروانسرای شمش كه فاصله تقریبی هر کدام از يكديگر بین 25 تا 30 كیلومتر بوده است.
رياحيمقدم از وجود دو کاروانسرای بزرگ در ایستگاه كاروانها در روستاي سریزد خبر ميدهد و تصریح میکند: یکی از این كاروانسراها با عنوان کاروانسرای كهنه مربوط به دوره پیش از صفویه است و دیگری كاروانسرای نو مربوط به دوران صفویه است كه چاپارخانه خشتی متعلق به دوران زندیه در آن واقع شده است.
به گفتهي وي، کاروانسرای دیگری نیز در مجاورت کاروانسرای کهنه و در کنار مجموعه موسوم به «قصر صنم» وجود دارد که راه ارتباطی آن از داخل کاروانسرای کهنه و از در دوم واقع در ایوان شمالی برقرار ميشده است.
وي معتقد است كه تجمع اين مجموعه کاروانی با چنين گستردگی و نيز تجهیزات و عناصر وابسته به راههای باستانی در روستای سریزد، نشانهای از رونق اقتصادی و امنیت راههاي اين منطقه در دوران گذشته محسوب میشود.
رياحي مقدم ادامه میدهد: هر چند با توجه به مطالعات صورت گرفته میتوان ادعا كرد پیشینه و قدمت كاروانسرای کهنه به دوران آل مظفر باز میگردد و كاروانسرای نو مربوط به دوران صفویه و از كاروانسراهای شاهعباسی است، اما رباط كهنه یا كاروانسرای خشتی در كتاب كاروانسراهای ایران به اشتباه «زر یزد» نامیده شده و قدمت آن را به دوران قاجار نسبت دادهاند.
وي با اشاره به تغییر مسیر چند کیلومتری این راه قدیمی بعد از گذشت زمان، میگوید: در حالی که پس از دوران قاجار این مسیر حدود دو كیلومتر به سمت جنوب تغییر جهت میدهد، یك كاروانسرای نسبتاً بزرگ بر سر راه جدید به جای ایستگاه كاروانی سریزد با نام كاروانسراي «علی آباد» ساخته میشود كه امروزه این جاده به محور ارتباطی «سنتو» معروف است.
گفتني است؛ کاروانسرای علیآباد در جاده اصلی یزد- كرمان - بندرعباس و در ضلع شمالی مهریز قرار دارد و بانی آن شاهزاده «معارف دوست محمد ولی میرزا» پسر «فتحعلی شاه قاجار» است. این کاروانسرا، ساختمانی آجری و مربع شکل است و ضلع مشرف به جاده آن، از بیرون دارای چهار صفه در اطراف و یک صفه میانی است که راهروی ورودی در آن قرار دارد.