تعاونی ها نقش مهم و انکار ناپذیری در کاهش فقر، افزایش اشتغال، توسعه
اقتصادی و اجرای اقتصاد مقاومتی دارند. بسیاری از کشورهای توسعه یافته با
به کارگیری سرمایه اندک گروه های کم درآمد، شرکت های قدرتمند تعاونی با
گردش مالی بالا و تعادل درآمدی و اشتغال ایجاد می کنند.
با این که در سال های گذشته تلاش های بسیاری برای استفاده از ظرفیت های
مشارکتی افراد و تشکیل تعاونی ها انجام شده، اما هنوز استقبال از تشکیل
تعاونی ها کمرنگ است که توجیه اصلی این امر بی رغبتی برای مشارکت گروهی به
دلیل سابقه نا‌مناسب برخی تعاونی ها در استان عنوان می شود.ضعف تعاونی ها،
توانایی اندک رقابت با تعاونی های قدرتمند دیگر استان ها و توجیه کم
اقتصادی از دیگر مواردی است که نه تنها موجب دوری افراد از کارهای مشارکتی
شده، بلکه موجب عقب ماندن استان از رقابت های کشوری تعاونی ها و برخوردار
نشدن از تسهیلات ویژه تعاونی های قدرتمند شده است.
اگرچه برخی مدیران عامل شرکت های تعاونی استان به دلایلی نامعلوم، رغبتی
برای مصاحبه و گفت و گو ندارند و فقط به گفتن این که بسیاری از شرکت های
تعاونی استان ورشکسته شده اند بسنده می کنند، اما مدیرعامل یک شرکت تعاونی
روستایی با بیان این که عملکرد تعاونی ها در استان ضعیف است، می گوید:
تعاونی ها نتوانستند، آن طور که باید عمل کنند و با اعتماد سازی در جلب
مشارکت عمومی و درآمدزایی موفق باشند.
وی که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش ندارد، اظهارمی دارد: جای خالی
نظارت بر تعاونی ها به جز تعاونی های روستایی که دولت به شکل مستقیم بر آن
ها نظارت دارد، یکی از بزرگ ترین مواردی است که موجب بروز مشکلات امروز در
تعاونی ها شده است.
وی نبود امکانات را برای اجرای مسئولیت‌هایی که بر دوش تعاونی ها نهاده
شده است از مهم ترین مشکلات تعاونی های روستایی برمی شمرد و ادامه می دهد:
فعالیت بدون اساس نامه و خارج از چارچوب برخی تعاونی ها موجب تیره شدن وجهه
تعاونی ها در استان شده است.
یکی دیگر از این مدیران با بیان این که تعاونی های تولیدی استان در وضعیت
رکود به سر می برند، می گوید: سال هاست که یارانه ای به بخش تعاون استان
پرداخت نشده و این شرکت ها در وضعیت بحران به سر می برند.
این مدیر هم که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش ندارد، اظهارمی دارد:
تعاونی های تولیدی استان، بستر و امکانات لازم را برای فروش و بازاریابی
ندارند و نمی توانند از عهده مخارج خود برآیند.
یکی از مهم ترین ضعف های استان در بخش تعاونی، جای خالی تعاونی های صنعتی
است که آمار درستی از تعداد آن ها وجود ندارد، این در حالی است که تشکیل
تعاونی صنعتی علاوه بر اشتغال می تواند با مشارکت افراد و نیروهای متخصص
توسعه پایدار را نصیب تعاونی ها کند و افزایش رقابت تولیدات استان را به
دنبال داشته باشد.
«حیدرزاده» رئیس اداره توسعه تعاونی های اداره کل تعاون، کار و رفاه
اجتماعی خراسان شمالی با بیان این که سیاست دولت در گذشته تشکیل تعاونی
بوده است، می گوید: همین موضوع هم موجب شد هر فردی که حتی اطلاعاتی درباره
تعاونی نداشت برای تشکیل تعاونی اقدام و از تسهیلات صندوق کارآفرینی امید
استفاده کند.
وی اظهارمی دارد: در آن زمان، دریافت وام، انگیزه ای برای تشکیل تعاونی ها
بود که همین امر هم موجب تشکیل تعاونی های زیادی در یک سال شد.
وی با بیان این که بسیاری از این تعاونی ها شرایط دریافت تسهیلات را
نداشتند، حوزه تعاونی را گسترده و فرابخشی می خواند و ادامه می دهد: یکی از
مهم ترین بخش های تعاونی های مشکل دار، مربوط به چند تعاونی مسکن مهر است
که به دلیل دخیل بودن چندین دستگاه اجرایی ایجاد شده است.
وی با اشاره به تعاونی های خانوادگی تشکیل شده در استان نیز می گوید:
تعداد زیادی از این نوع تعاونی ها در استان وجود دارند که در حال حاضر
غیرفعال و بدون گردش مالی هستند.
وی سیاست کنونی وزارت خانه را تشکیل و گسترش تعاونی می داند و می افزاید:
سیاست ها، سمت و سوی ایجاد تعاونی های بزرگ و گسترده ای را دارد که اعضای
بسیاری دارند.
«حیدرزاده» که مقایسه تعاونی های استان با تعاونی های دیگر استان ها را
مناسب نمی داند، عنوان می کند: نداشتن بازار فروش و امکانات حمل و نقل ریلی
و هوایی از جمله مهم ترین عواملی است که تعاونی های استان را در سطح پایین
تری از دیگر استان ها قرار داده است.
وی باز ماندن تعاونی های استان از رقابت های کشوری را به این عوامل مربوط می داند.
وی همچنین موقعیت آب و هوایی، ظرفیت های متفاوت استان، دسترسی به مرز و
بازارچه های مرزی را از دیگر عوامل دخیل در گردش مالی و توانمندی تعاونی ها
ذکر می کند که در خراسان شمالی در سطح پایین و حاد تری قرار دارد.
به گفته وی، با این که 3 هزار و 200 تعاونی در استان ثبت شده است، اما
آمار درستی از تعداد شرکت های فعال و غیر فعال وجود ندارد و این آمار با
اما و اگرهایی همراه است.
وی درباره کمرنگ بودن حضور تعاونی های صنعتی در استان جواب مشخصی نمی دهد و
می گوید: رکود بر همه بخش های اقتصادی، حتی شرکت های تعاونی هم حاکم است.
«حیدرزاده» غیرفعال بودن اقتصاد و رکود کلی را عامل غیرفعال بودن تعاونی ها و گردش مالی اندک آن ها می داند.
وی با بیان این که از سال 90 یارانه بخش تعاون پرداخت نشده است، عنوان می
کند: بسیاری از تعاونی ها برنامه ای برای گسترش شرکت خود دارند، اما نبود
تسهیلات و یارانه مانع آن ها شده است.
وی با بیان این که سیاست دولت در حال حاضر احیای تعاونی ها با تزریق
اعتبار است، ادامه می دهد: 20 تعاونی در سامانه بهین یاب برای دریافت
تسهیلات حمایتی ثبت نام کرده اند تا از تسهیلات ویژه این بخش استفاده کنند./روزنامه خراسان شمالی