تابناک فارس به نقل از فارس: استان فارس محل امن و پناهگاه فرزندان ائمه اطهار(ع) است و شهر شیراز به عنوان سومین حرم اهل بیت(ع) با وجود امامزادگان و بقاع متبرکه در کنار دیگر آثار و ابنیه تاریخی این شهر، یکی از قطبهای گردشگری جهان به شمار میرود.
در یکی از محلههای قدیمی و بسیار معروف شیراز به نام محله سنگسیاه و در یکی از کوچههای خیابان شهید دستغیب و نزدیک پایانه احمدی، پشت بیت العباس، در نزدیکی مسجد ایلخانی بقعهای با گنبدی ساده و بلند قرار دارد که با تمام سادگی ظاهریاش سرشار از زیبایی و جذابیت و کرامت است.
بیبی خدیجه ام عبدالله(ع)، معروف به بیبی دختران، از فرزندان حسین بن علی بن حسین امام زبن العابدین(ع)است. ایشان در پی آزار و اذیت علویان از سوی حکام ظالم، به شیراز پناه آورده و پس از مدتی زندگی در این شهر، به شهادت رسیدند.
این آرامگاه یکی از محبوبترین اماکن دیدنی شیراز محسوب میشود که در دل بافت تاریخی شهر قرار گرفته است
آرامگاه بیبی دختران هم از نظر مذهبی و هم از دیدگاه تاریخی اهمیت بالایی دارد و معماری آن نمونهای ماندگار از معماری ایرانی اسلامی محسوب میشود.
این بقعه معماری و تزئینات ساده و منحصر به فردی دارد که در حین سادگی آرامش خاصی را به بازدیدکنندگان القا میکند. بنای چندوجهی که دارای گنبد بلندی است و حتی روی این گنبد نیز کاشیکاری نفیسی دیده نمیشود.
البته منبتکاری، کاشیکاری و سنگنوشتههای داخل بقعه بسیار دیدنی هستند. این آرامگاه در دو طبقه و با آجر ساخته شده و در احاطه باغچه و درختان تنومندی قرار گرفته که زیبایی خاصی به آن بخشیدهاند.
مشخصههای معماری و تاریخی این بنا برای بسیاری از علاقهمندان منحصر به فرد به حساب میآید، فضای اطراف آرامگاه، مکان خوبی برای پیادهروی و فرار از شلوغی شهر است.
برای ورود به داخل امامزاده بیبی خدیجه(س)، میتوان از درهای متعددی که در چهار طرف بنای مربعی شکل تعبیه شده وارد شد. ایوانهای کوچک مشرف به درها را در هر سمت بنا میتوان دید که با طاقهای زیبایی تزیین شدهاند.
در فضای داخلی امامزاده کتیبهای به خط نسخ، کاشیکاریها، گچبریها و منبتکاریهایی دیده میشود و در وسط صحن نیز محفظهای چوبی قرار گرفته است، ولی قبر ام عبدالله(س)، در زیرزمین این ساختمان قرار دارد و درِ آن به روی عموم مردم بسته است. اگر سرتان را به سمت بالا بچرخانید پنجرههای مشبکی را روی گنبد میبینید که در واقع روشنایی داخل ساختمان از آنجا تامین میشود.
طبقه دوم آرامگاه بیبی دختران بالکنهای متعددی دارد که با نردههای مشبک چوبی آراسته شدهاند و علاوه بر آن مقرنس های گچبری به شکل ماهرانهای بر روی آنها نقش بسته است. از این بالکنها میتوانید فضای اطراف امامزاده را ببینید، در نزدیکی بقعه بیبی خدیجه اتاق آیینهکاری قرار گرفته که آرامگاه برخی از مشاهیر شهر به شمار میرود.
دستور ساخت آرامگاه بیبی دختران را همسر موسس سسله آل مظفر یعنی قتلان (قتلغ خان) بیک خاتون مادر شاه شجاع داده بود، ولی در پی زلزله این بنا تخریب شد و محمد قلیخان ایلخانی، کسی که به هنر و فرهنگ علاقه خاصی داشته است، تصمیم به تعمیر این بنا میگیرد. به همین خاطر بنای کنونی منصوب به دوره ایلخانی است.
گفته میشود که در اطراف این بقعه قبرستانی بوده که امروزه سنگ قبرهایش روی دیواره های حرم کار گذاشته شده و بخشی از فضای مخروبه آرامگاه نیز تبدیل به یک دبستان شده است.
دلیل شهرت آرامگاه بیبی خدیجه(س) به بیبی دختران، طبق روایت عامه، حضور دختران دمبخت در دورههای گذشته و طلب حاجت و بختگشایی با توسل به خداوند و اهل بیت(ع) در این بقعه است.
لازم به ذکر است که بقعه دیگری با نام بیبی خدیجه(س)، متعلق به دختر بزرگوار امام حسن مجتبی(ع) نیز در دارالسلام شیراز قرار دارد که به دلیل شباهت نام، گاهی با این مکان اشتباه گرفته میشود.
این اثر، با زیربنای ۳۳۸ متر مربع، در تاریخ ۲۱ تیر ۱۳۴۷ با شماره ثبت ۴۲۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.