به گزارش تابناک گلستان، امروزه افت تحصیلی، به یکی از دغدغه های مهم خانواده ها و آموزگاران تبدیل شده است چرا که افت تحصیلی به غیر از صرف هزینه دوباره برای تکرار پایه، بر سلامت روانی دانش آموز نیز تأثیر می گذارد و سبب احساس شرم، دلسردی و اضطراب می شود.
منظور از افت تحصیلی شرایطی هست که در آن عملکرد درسی یک دانش آموز نسبت به دوره یا ترم قبل خود کاهش داشته است و این افت منجر به تکرار یک پایه تحصیلی و یا مردود شدن می شود.
در بررسی افت تحصیلی دانش آموزان، با دلایل متفاوتی روبرو می شویم که بعضی از این عوامل، فردی و برخی دیگر به محیط زندگی و عوامل بیرونی برمی گردد.
* تاثیر عوامل فردی در افت تحصیلی
عوامل مختلفی می‌تواند نتایج درس خواندن هر فرد را تغییر دهد مانند عوامل جسمانی، بیماری، عوامل ذهنی و روانی، عدم انگیزه درونی برای تحصیل، نداشتن مهارت مطالعه صحیح و زیاده روی در استفاده از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی با محتوای نامناسب از موارد فردی در افت تحصیلی دانش آموز محسوب می شوند.
مشاور مدرسه متوسطه ولایت به خبرنگار فارس می گوید: یکی از دلایل افت تحصیلی در دانش آموزان، نداشتن هدف به دلیل نداشتن دورنمایی از آینده است و همین عامل، بی انگیزگی هم ایجاد می کند و دانش آموز با خودش می پرسد بعد از این همه درس خواندن، می خواهم چه کنم و به کجا برسم؟
مریم کامکار ادامه می دهد: همچنین در بین دانش آموزان افت تحصیلی می تواند به سبب افسردگی و یا اختلال اضطراب اجتماعی، پایین بودن بهره هوشی، اختلال خواندن و نوشتن، اختلال ریاضی و یا بیش فعالی باشد.
چون عدم سلامت روانی روی حافظه، تمرکز و اعتماد به نفس دانش آموزان تاثیر بدی می گذارد و یادگیری را کاهش می دهد.
اختلالات این دانش آموزان از همان پایه های ابتدایی باید شناسایی شود چون با بالا رفتن پایه تحصیلی مشکلات بیشتر خود را نشان می دهند و تکرار یک پایه چندین بار اتفاق می افتد.
*عوامل محیطیِ افت تحصیلی دانش آموزان
هر دانش آموزی ویژگی ها و خلق وخوی مختص به خود را دارد. بعضی ها در برابر شرایط محیطی انعطاف پذیر هستند و بعضی دیگر، از آستانه تحمل پایینی برخوردار و در برابر مشکلات آسیب پذیرتر هستند.
این نوع دانش آموزان عکس العمل مناسبی در شرایط گوناگون ندارند و احتمال ابتلا به افت تحصیلی در آن ها بیشتر است.
مشکلات اقتصادی، داشتن خانواده آشفته، مشاجره و طلاق والدین، رفتار مستبدانه یا سهل گیرانه والدین، مسائل محیط مدرسه، معضلات نظام آموزش وپرورش، تدریس نادرست معلمان، بی توجهی و توهین و تحقیر توسط آموزگار، وجود دوستان ناباب و غیره از عوامل افت تحصیلی است که از محیط و اجتماع نشات می گیرد.
* تاثیر کرونا بر افت تحصیلی دانش آموزان
یکی از مهم ترین عوامل بیرونی افت تحصیلی دانش آموزان در چند سال اخیر شیوع کرونا است که نتیجه آن را در کلیه سطوح تحصیلی می بینیم.
تداوم اثرات مخرب برگزاری کلاس های مجازی در آن دوران را بسیاری از خانواده ها و دانش آموزان تجربه کرده اند و می کنند.
یکی از معلمان پایه ابتدایی که در یکی از روستاهای مناطق محروم گرگان تدریس می کند، با اشاره به اینکه دانش‌آموزان به خاطر شیوع کرونا و مجازی شدن آموزش ها دچار معضلات شدیدی در بحث یادگیری شدند، گفت: در ایام کرونا مشکلات ناشی از آموزش مجازی، خانواده ها و معلمان را به طور جدی درگیر کرد.
از آن جا که دانش‌آموزان مناطق محروم به تلفن همراه هوشمند و اینترنت دسترسی نداشتند افت تحصیلی چشمگیری در آن ها مشاهده می شود.
علی فائقی افزود: بسیاری از والدین در روستاها سواد آن چنانی نداشتند تا در آموزش های آنلاین و مجازی به فرزند خود کمک کنند و بالعکس والدینی هم بودند که به‌جای فرزند در کلاس ها شرکت می کردند و تکالیفی که برعهده دانش آموز بود را انجام می‌دادند و با این روش مخرب که سبب منفعل شدن دانش آموز می شود، به روند یادگیری، آسیب می زدند.
این معلم با تاکید بر این که دوران کرونا تمام شده اما آثار آن امروز دامن دانش آموزان را گرفته است گفت: ضعف املایی در میان دانش آموزان روبه افزایش اسـت و هنوز دانش آموزان پایه ابتدایی در جمع و تفریق ساده اعداد مشکل دارند؛ و این وضعیت که انعکاس افت عمیق یادگیری است، جای نگرانی دارد.
* تاثیر ارزشیابی کیفی در افت دانش آموزان
به گفته بسیاری از دانش آموزان و خانواده های آنان، افت تحصیلی برای دانش‌آموزان پایه هفتمی که با شرایط جدیدی از ارزشیابی روبرو می شوند؛ اتفاق می افتد.چرا که ارزشیابی کیفی توصیفی دوره ابتدایی، جای خود را به ارزشیابی کاملا کمی و عددی می دهد.
مدیر یکی از مدارس گرگان نیز در گفتگو با خبرنگار فارس می گوید: یکی از مهمترین علل افت تحصیلی دانش آموزان پایه هفتم، به مرحله اجرا درآوردن نظام ارزشیابی توصیفی برای مقطع ابتدایی در آموزش و پرورش است. این طرح در ظاهر دارای اهداف عالی است اما اثرات مخرب آن در سال های بعد گریبانگیر دانش آموزانی می شود که ملاک یادگیری آن ها با نمره سنجیده می شود و من به عنوان یک مدیر، آن را اشتباه بزرگ سیستم آموزشی کشور می دانم.
وی ادامه می دهد: طرح ارزشیابی توصیفی برای کلاس هایی با دانش آموز کم باید اجرا شود نه برای کلاس های 40 نفره! وقتی که نظام ارزشیابی توصیفی برای کلاس های پر ازدحام اعمال می شود، به درستی مشخص نمی شود دانش آموز آیا به درستی درس را فرا گرفته یانه.
این مدیر اظهار می کند : همچنین دانش آموزان در دوره ابتدایی یک معلم برای کل دروس دارند، اما در دبیرستان برای هر درسی ، معلم جداگانه و اختصاصی در نظر گرفته می شود. البته خوب است که معلم متخصص داشته باشیم، اما توجه داشته باشیم دانش آموز کلاس هفتم قبل از آنکه به دنبال تخصص ها باشد احتیاج به آرامش و کاهش اضطراب دارد و معلمی نیاز دارد که بتواند با صرف زمان بیشتری نیازهای دانش آموز را بشناسد.
مدلل‌کار رئیس اداره آموزش دوره اول متوسطه گلستان، در رابطه با موضوع افت تحصیلی در پایه هفتم، به خبرنگار فارس می گوید: دانش آموزان متوسطه اول را نمی توان با مقیاس درستی با دانش آموزان مقطع ابتدایی مقایسه کرد.
مدلل کار ادامه داد: آیا واقعا خیلی خوب ها در مقطع ابتدایی، خیلی خوب های واقعی هستند؟ طبق آمار سال گذشته، خیلی از دانش آموزانی که تکرار پایه هم نداشته اند، حتی خواندن و نوشتن هم بلد نیستند.
* میانگین نمرات نهایی ۱۴۰۲ نسبت به خرداد ۱۴۰۱ کاهش داشته است
معاون آموزش متوسطه گلستان به خبرنگار فارس می گوید: شهرستان گرگان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۱ رتبه سیزدهم استان و درخرداد سال ۱۴۰۲ رتبه اول استان را کسب نمود. میانگین نمرات نهایی خرداد ۱۴۰۲ نسبت به خرداد ۱۴۰۱ یک نمره کاهش داشته است که با توجه به الکترونیکی شدن تصحیح اوراق و افت ۲ نمره ای میانگین نمرات کل کشور، درگرگان افت معدل کمتری را شاهد بودیم.
معاون آموزش متوسطه استان افزود: در دوره دوم متوسطه تکرار پایه نداشته ایم اما در دوره اول متوسطه تکرار پایه داریم که نرخ استان 3.35 در سال تحصیلی 1401-1400 از طرف وزارت اعلام شده است.
حال که وظیفه آموزش و پرورش، تربیت نسل جدید است، باید برای تحول و ارتقا کیفیت در آن، عالی ترین تلاش‌های مدیریتی و بیشترین بودجه‌ها و امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری صورت گیرد.
چرا که دانش آموزان بسیاری قابلیت و توانایی کسب موفقیت و پیشرفت را دارند؛ ولی بنا بر علل و عوامل یاد شده دچار افت تحصیلی می شوند.
اقدام نظام آموزشی در تحقق اهداف و برنامه های متناسب با نیازها وانگیزه های دانش آموزان، چگونگی ارزشیابی درست، تغییر و نوآوری در آموزش و روش های نوین تدریس جایگزین روش های سنتی، اصلاح محتوای خشک کتاب های درسی، حذف آزمون هدایت تحصیلی و جایگزین کردن آن با آزمون استعداد یابی، مشارکت اولیاء، و روش های مد‌یریت مدارس از جمله راهکارهای جلوگیری از افت تحصیلی است.