به گزارش خبرنگار تابناک کرمانشاه، اماکن بازمانده از دوران باستان و پس از اسلام در استان کهگیلویه و بویر احمد حکایت از تاریخ کهن این سرزمین دارد. قبرستان لما، پل پاتاوه، پل بریم، بلاد شاپور، چارطاقی خیرآباد همه و همه این سرزمین را با تاریخ کهن ایران پیوند می‌زنند. همچنین این استان یکی از اصلی ترین مکانهای زیست عشایر ایران است که شیوه‌های زندگی جذاب آن ها و تعامل زیبایشان با طبیعت یکی از زیباترین و کمیاب‌ترین جلوه‌های گردشگری ایران را رقم زده است. در ادامه به معرفی ۴ اثر تاریخی این استان می پردازیم.
گور باستانی لما
اين گورستان در سال ۱۳۷۹ طي پروژه ايجاد جاده آسفالت ياسوج – اصفهان و در حين خاك برداري دامنه هاي پر شيب منطقه اي موسوم به چال شاهين در نزديكي روستاي لما كشف شد. گورستان باستاني لما به دليل شناساندن بهتر فرهنگ دوره عيلامي در جنوب غرب ايران از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. حوالی دشت کوچکی به نام چال شاهین در منطقه دنا، مشرف به رودخانه بشار، گورستان باستانی لما، مربوط به دوره عیلام میانه ( ۱۵۰۰ ق.م تا ۱۰۰۰ ق.م ) قرار گرفته که محل دفن مردگانی است که از فارس و خوزستان برای کوچ تابستانه، به این مکان مهاجرت می نموده اند. از این گورستان که در سال ۱۳۷۹ و در پی کاوش های باستان شناسی کشف گردید، حدود ۶۱ گور خرپشتی خانوادگی، ترکیبی، چارچینه ای با سقف های مسطح و گورهای قلوه سنگی، به همراه جمجمه هایی چند به دست آمده است. از اشیای به دست آمده از این گورستان می توان به ظروف سفالی منقوش، اشاره نمود. اشياي تزييني كشف شده از گورستان باستاني لما شامل سوزن، دستبند، انگشتر، گوشواره، حلقه و مهره است.
تنگه تاریخی سولک یا سروک
در ميان کوه‌هاى متعددى که در کنار يکديگر در بخشى از کهگيلويه و بويراحمد صف کشيده‌اند، تنگه تاریخی سولک يا سروک وجود دارد که در فارسنامه ناصرى به معنى «گردونه سروهاى کوچک» از آن نام برده شده است. در اين مکان سه ستون سنگى يکپارچه و بلند ديده مى‌شود که بر روى آنها نقش افراد مختلف در حالت‌هاى گوناگون حجارى شده‌اند و مى‌توان آنها را از لحاظ زيبايى با نقوش برجسته تخت جمشيد مقايسه کرد. هر يک از اين ستون‌ها به خط نوشته‌هايى آراسته هستند که نشان‌دهنده خطوط باستانى است. آثار تنگ سروک بر صخره‌اى بزرگ با مسجمه‌هايى در چهار طرف شمال، غرب، شرق و جنوب مشخص است. در جبهه شمالى دو نقش برجسته در بالا و پايين قرار دارد که پادشاه را در حالى که بر تخت نشسته نشان مى‌دهد و در پايين تخت نيز پرندگانى با نقش عقاب کنده‌کارى شده‌اند. نقش ديگر، اجتماع درباريان را در طاق تخت سلطنت نشان مى‌دهد. در اين نقش سر همه درباريان برهنه است.در جبهه جنوبى دو نيايشگر را نشان مى‌دهد که اولى روى سکوى جلوى يک آتشدان کوچک و نيايشگر دوم پشت سر اولى در سطحى پايين‌‌تر ايستاده است. در جبهه غربى نقش برجسته دو مرد با نماى روبرو با بازوان گشاده نشان داده شده است. در لبه صخره، نقش برجسته‌اى وجود دارد که بزرگ‌تر از هر نقش ديگر تنگ سروک است. در جبهه شمالى نقش برجسته دو سرباز با نيم تنه بلند ساده، شلوار و صندلى ديده مى‌شود که غلاف پهنى در طرف چپ حمايل دارند و ظاهرا گرز يا کوپال با سرى خميده دارند.در جبهه شرقى نقش هيکلى است که روى تختى خم شده، ولى به کلى خراب شده است. نبرد بر پشت اسب موضوع مورد علاقه ايرانيان در ساختن مجسمه‌هاى صخره‌اى دوره پارتى يا زمان ساسانى يا روزگار پيش از آن بوده است. در تنگ سروک، نقوش برجسته مشابه نقش رستم وجود دارد که مى‌توان آنها را به بهرام دوم ساسانى، بهرام سوم ساسانى، هرمز دوم و شاهپور دوم نسبت داد. بعضى جنبه‌ها در اين مجسمه‌هاى صخره‌اى مشترکند.در همه اين نقوش جنگاوران سوار بر اسب هستند. تنها سلاح مورد استفاده آنها نيزه بلند است و فاتح در سمت چپ لوحه قرار دارد. تعداد افراد نقوش تنگ سروک ۴۰ نفرند. حيوانات شامل هفت نقش دو اسب، دو شير و سه پرنده است. در اين نقوش سلاح‌ها عبارتند از نيزه بلند، شمشير، خنجر، گرز، تبرزين، چماق، کمان، تير، ترکش و نقش پرچم.
تپه تل خسرو یا تل خسروی
محوطه تاریخی تپه تل خسرو یا تل خسروی در متونجغرافيايى قديم، از محل فعلى شهر ياسوج، با عنوان «تل خسروي» ياد شده است. اين تل که امروزه «تل خسرو» ناميده مى‌شود، تپه‌اى در جنوب شهر ياسوج است که به فاصله‌اى کمتر از چند کيلومترى آن قرار دارد. به جز اين تل، تمامى آثار برجاى مانده در ياسوج کنونى، با گذشت زمان از بين رفته است. براساس روايت‌هاى محلى، کيخسرو کاخى بر سر اين تل يا تپه بنا نهاده بود که «پرفسور گاوبه»، آثار آن را به صورت عمارتى با آجرهاى زرد چهارگوش و آجرهاى سرخ از نوع آجرهاى پل عليايى بهبهان (ارجان قديم) مشاهده کرده و اين مکان را به پيش از دوره هخامنشيان مربوط دانسته است.این تل که به هزاره سوم پيش از ميلاد و سده نهم و دهم هجرى قمرى تعلق دارد، در ۴ کيلومترى جنوب شهر ياسوج، در نزديکى روستاى تل خسرو واقع شده است. اين اثر با تل شهدا، قبرستان پاى چال، تپه دم چنار، تل مهره‌اى و تپه ملاکانيه قابل مقايسه مى‌باشد. اين تپه از آثار پيش از تاريخ ايران است که در سده‌هاى نهم و دهم هجرى، محل استقرار جوامع روستایى بوده است.تل خسرو با ارتفاع نزدیک به بیست متر نه تنها بلند‌ترین و مهم‌ترین محوطه باستانی این منطقه شمرده می‌شود که تنها محوطه استقراری و سکونت دایم این محدوده به حساب می‌آید.این تپه که دارای ۱۵۰ متر درازا و ۱۲۰ متر پهناست در دهه هشتاد خورشیدی به وسیله باستان‌شناسان مورد کاوش قرار گرفت که شواهد باستان‌شناسی نشان داد بقایای فرهنگی این تپه از هفت هزار سال پیش تا به دوره قاجار را در بر دارد. به عبارتی پایین‌ترین لایه‌های باستانی این تپه مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد و بالا‌ترین لایه‌ها مربوط به یک قلعه قاجاری است.این تپه باستانی با شماره ۱۵۵۲ در سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
پل های پاتاوه
در ۱۵ کيلومترى کوه دنا در بويراحمد سفلى که ديواره‌هاى بلند و غيرقابل گذرى دارد ، آثارى همراه با پل‌هايى بزرگ و قلعه‌هايى مشرف بر رودخانه قرار گرفته‌اند. اين ناحيه به دليل ويژگى‌هاى اقليمى و جغرافيايى، يکى از راه‌هاى اصلى تيسفون، استخر، شوش، بهبهان و اصفهان بوده که کاروانيان از آن عبور مى‌کرده‌اند.بر همين اساس، پل‌هاى بسيارى در اين منطقه بنا شده است. جاده‌ها و پل‌ها که احتمالا به دوره پيش از اسلام تعلق دارند، در دوره‌هاى بعدى، به تدريج مورد بازسازى قرار گرفته‌اند. يکى از بزرگ‌ترين اين پل‌ها که آثار آن بهتر باقى مانده، در ميان سه پل جنوبى گردنه خرسان قرار دارد.اتاق‌ها، پايه‌ها و ملزومات ديگر آن همانند آثار دهدشت است و به دوران صفويه مربوط مى‌باشد. در گذشته دسترسى به تل خسروى، از طريق همين پل صورت مى‌گرفته است.